Zasady tworzenia programu zdrowotnego
Realizacja programów polityki zdrowotnej opiera się na dobrze znanej maksymie mówiącej, że „lepiej zapobiegać niż leczyć”. To krótkie przesłanie powinno być drogowskazem dla wszystkich decydentów polityki zdrowotnej państwa. Wielu schorzeń powszechnie nękających dziś społeczeństwo można by uniknąć, gdyby konsekwentnie realizowano proste i dobrze znane działania profilaktyczne. Programy polityki zdrowotnej realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego mają za zadanie pomóc społeczeństwu w osiąganiu zdrowia. Samorządy lokalne będąc najbliżej mieszkańców najlepiej znają ich potrzeby zdrowotne, a tym samym mogą je najlepiej zaspokoić.
Przystępując do przygotowywania programu polityki zdrowotnej musimy odpowiedzieć sobie na kilka istotnych pytań:
- Jakiego problemu zdrowotnego ma dotyczyć program?
- Jak licznej grupy dotyczy dany problem zdrowotny?
- Jaki jest cel przewodni realizacji programu?
- Czy istnieją poznane i sprawdzone metody rozwiązania danego problemu zdrowotnego?
- Jakimi zasobami dysponujemy?
- Jakich efektów spodziewamy się po zakończeniu realizacji programu?
Odpowiedź na powyższe pytania na samym początku projektowania programu pozwoli na uporządkowanie planowanych działań.
Jednym z ważniejszych elementów programu zdrowotnego jest określenie grupy docelowej. Aby nasze działania były skuteczne i przyniosły pożądany przez nasz efekt, musimy dokładnie znać charakterystykę i potrzeby grupy docelowej, co pozwoli nam na podjęcie najlepszych kroków dotarcia do niej. Cel naszych działań w stosunku do różnych grup może być ten sam, np. wykształcenie nawyku zdrowego odżywiania, jednak działania muszą być dopasowane do grupy, np. inny rodzaj działań podejmiemy w stosunku do dzieci, inny do młodzieży, jeszcze inny do osób starszych. Omawiając zasady tworzenia programu zdrowotnego należy wspomnieć o konieczności ustalenia okresu realizacji programu. Ramy czasowe naszych działań powinny uwzględniać możliwość osiągnięcia wyznaczonego przez nas celu. Kolejnym elementem jest dobrze określony, mierzalny i realny cel programu, uwzględniający posiadane przez nas zasoby. Cel mierzalny pozwoli na określenie, czy udało nam się go osiągnąć po zakończeniu programu. Według zasady tworzenia programu zdrowotnego dobry program zdrowotny zakłada także sposoby monitoringu i ewaluacji, które pozwolą na podsumowanie przeprowadzonych działań po zakończeniu programu i monitorowanie efektywności w trakcie jego trwania.