Program polityki zdrowotnej i program zdrowotny

Według ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

• program polityki zdrowotnej – zespół zaplanowanych i zamierzonych działań z zakresu opieki zdrowotnej ocenianych jako skuteczne, bezpieczne i uzasadnione, umożliwiających osiągnięcie w określonym terminie założonych celów, polegających na wykrywaniu i zrealizowaniu określonych potrzeb zdrowotnych oraz poprawy stanu zdrowia określonej grupy
  świadczeniobiorców, opracowany, wdrażany, realizowany i finansowany przez ministra albo jednostkę samorządu terytorialnego;
• program zdrowotny – zespół zaplanowanych i zamierzonych działań z zakresu opieki zdrowotnej ocenianych jako skuteczne, bezpieczne i uzasadnione, umożliwiających osiągnięcie w określonym terminie założonych celów, polegających na wykrywaniu i zrealizowaniu określonych potrzeb zdrowotnych oraz poprawy stanu zdrowia określonej grupy świadczeniobiorców, opracowany, wdrażany, realizowany i finansowany przez Fundusz.

Ideą realizacji programów zdrowotnych i programów polityki zdrowotnej jest poprawa stanu zdrowia społeczeństwa poprzez zorganizowane działania Państwa. Niewątpliwie największe korzyści przynoszą działania realizowane na poziomie lokalnym z uwagi na znajomość potrzeb zdrowotnych mieszkańców, jak również możliwość uwzględnienia uwarunkowań kulturowych danego regionu. Objęcie przez program zdrowotny mniejszej grupy osób, np. mieszkańców gminy, zamiast przykładowo wszystkich mieszkańców Polski zapewnia lepsze dotarcie do grupy i większy udział w programie. Programy profilaktyczne obecnie realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia to: Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi (mammografia), Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia), Program profilaktyki gruźlicy, Program badań prenatalnych, Program profilaktyki chorób układu krążenia, Program profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym POChP). Pewną formą programu profilaktycznego są także obowiązkowe szczepienia ochronne, dzięki którym możliwe jest zapobieganie chorobom zakaźnym. Programu Szczepień Ochronnych jest publikowany corocznie na jesieni przez Głównego Inspektora Sanitarnego i zawiera w sobie szczepienia obowiązkowe oraz zalecane na kolejny rok.
Samorządy terytorialne mają natomiast możliwość realizowania programów polityki zdrowotnej ukierunkowanych na różne problemy zdrowotne, w zależności od sytuacji zdrowotnej w danej społeczności. Od 2009 roku samorządy terytorialne mają obowiązek przekazywania projektów programów zdrowotnych do Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji celem ich zaopiniowania. Opinia Agencji umożliwia wskazanie błędów oraz elementów, które wymagają poprawy. Dobrze przygotowany, zaplanowany i przemyślany program zdrowotny to jeden z warunków sukcesu jego przeprowadzenia.